Ein Ffynonellau Data: Prosiect Cynefin

Ym mis Tachwedd 2014, o ganlyniad i wneud cais llwyddiannus am grant i Gronfa Dreftadaeth y Loteri, cafodd prosiect Cynefin ei lansio gan Gyngor Archifau a Chofnodion Cymru a Llyfrgell Genedlaethol Cymru.

Beth yw Mapiau Degwm? Tâl a godwyd ar ddefnyddwyr tir oedd y degwm. Yn wreiddiol, cafodd taliadau degwm eu gwneud ar ffurf nwyddau fel cnydau, gwlân, llaeth ac anifeiliaid fferm. Cafodd mapiau degwm eu cynhyrchu rhwng 1838 a 1850 i sicrhau bod pob degwm yn cael ei dalu ag arian yn hytrach nag mewn nwyddau. Y rhain yw mapiau mwyaf manwl eu cyfnod ac maent hwy ar gael ar gyfer mwy na 95% o Gymru. Mae’r dogfennau mynegai ar gyfer pob map yn rhestru’r degymau sy’n daladwy, enwau’r tirfeddianwyr a deiliaid y tir, defnydd y tir, ac, yn y mwyafrif o achosion (75%), enwau’r caeau.

Mae oddeutu 198,000 o’r enwau caeau a gofnodwyd gan wirfoddolwyr ar-lein y prosiect wedi’u cynnwys ar y Rhestr o Enwau Lleoedd Hanesyddol Cymru, sef tua 65% o’r holl enwau caeau a gaiff eu cynnwys ar y Rhestr o ganlyniad i’r prosiect. Gobeithiwn ychwanegu’r 100,000 o enwau sy’n weddill erbyn mis Gorffennaf 2017.

I ddysgu mwy am brosiect Cynefin, cliciwch yma.